Wat zijn goede alternatieven voor WhatsApp?

De datahonger van techgigant Facebook zorgt ervoor dat het bedrijf onder een vergrootglas ligt. Het heeft al meerdere boetes opgelegd gekregen en er gaan stemmen op dat het goed zou zijn als het bedrijf een deel van zijn dochters zou moeten afstoten. Het gaat dan met name om Instagram, maar ook om WhatsApp, de populaire berichtenapp die Facebook in 2014 kocht. WhatsApp heeft volgens eigen opgave wereldwijd zo’n 1 miljard gebruikers en verstuurt 42 miljard berichten per dag. De end-to-end encryptie is een geliefd aspect van WhatsApp, iets waarover die andere Facebook-berichtenapp, Messenger, niet beschikt. Een ander voordeel is dat (video)bellen via WhatsApp over het internet gaat en je in een wifi-omgeving dus geen betaalde data verbruikt.

Nieuwe voorwaarden
Recent maakte WhatsApp bekend dat het zijn voorwaarden gaat aanpassen en dat de gegevens van zijn gebruikers rechtsreeks zullen worden gekoppeld aan de Facebook-database, zie ons laatste bericht hierover. Los van de privacy, zet de koppeling van die gegevens de deur (verder) open naar Facebook-adverteerders. Alleen Europa is uitgezonderd van die aanpassing van de gebruikersvoorwaarden, met dank aan onze strengere privacywetten die zijn vastgelegd in de GDPR, in Nederland de AVG. Gegevens mogen nu eenmaal niet worden gebruikt voor een ander doel dan waarvoor ze verkregen zijn. 

Ondanks de onovertroffen populariteit van de berichtenapp timmeren de alternatieven voor WhatsApp steeds meer aan de weg. We bekijken hier de twee belangrijkste: Signal en Telegram.

SIGNAL
“Use Signal”, twitterde Elon Musk vorige week, naar aanleiding van WhatsApps nieuwe gebruikersvoorwaarden. Signal is ongetwijfeld de belangrijkste concurrent en de Tesla-baas is niet de enige fan: ook de Europese Commissie verplicht zijn ambtenaren sinds februari vorig jaar om Signal te gebruiken. Signal is al sinds het begin van dit jaar de meest gedownloade app in Google Play en de App Store.

Non-profit stichting                                
Al sinds 2010 wordt er – onder andere namen – aan het programma gewerkt en in 2014 kwam het als Signal naar buiten als opensource app voor Android en iOS. Sinds kort is er ook een iPad-versie. Desktopversies zijn er voor Windows, Apple en Linux.
Sinds 2018 wordt het programma uitgegeven door de Signal Foundation. Medeoprichter van de non-profit organisatie is Brian Acton, die daarvoor als programmeur ook al betrokken was bij de start van WhatsApp. Acton verliet WhatsApp na de overname door Facebook om principiële redenen, nadat die overname hem eerst wel multimiljardair had gemaakt. Signal is gratis te gebruiken en bevat een knop om vrijwillig te doneren, maar armlastig is de stichting dus zeker niet.

De Signal Foundation heeft privacy hoog in het vaandel staan. Zo lanceerde de app vorig jaar de optie om in gedeelde foto’s gezichten onherkenbaar te maken, zodat demonstranten tegen het politiegeweld in de VS niet door diezelfde politie konden worden gespot.

Encryptie
Net als WhatsApp maakt Signal gebruik van end-to-end encryptie voor berichten en bellen. Daarbij wordt de sleutel voor de encryptie niet naar de app-servers verstuurd, maar blijft alleen op het mobiele apparaat. Hierdoor kan Signal er zelf ook niet bij, iets dat de stichting belangrijk vindt voor het geval ze door een overheid zou worden gedagvaard om data vrij te geven. Het nadeel is daardoor wel dat de chatgeschiedenis tussen de mobiele en desktopversie niet gesynchroniseerd wordt. Contactpersonen en groepen worden wel gesynchroniseerd. Om apparaten te koppelen gebruik je een QR-code.

Het opensource karakter van de app garandeert dat ontwikkelaars kunnen meekijken en dat bugs snel achterhaald worden. De software is voor de verschillende platforms bereikbaar op GitHub.

Gebruik                        
Signal is een overzichtelijke app. Nadat je hem hebt geïnstalleerd, checkt de app je adresboek om te zien wie van je contactpersonen hem ook gebruiken, overigens zónder dat je daar eerst toestemming voor hebt kunnen geven. Vervolgens kun je bericht- of mailuitnodigingen naar je contacten versturen. Je kunt met Signal versleutelde berichten sturen en veilig bellen, stickers en emoji’s bij je berichten plakken en hij beschikt over een donkere modus. Berichtgroepen kunnen tot 1000 personen groot zijn, groepsbellen kan met maximaal acht mensen. Je kunt bijlagen meesturen bij berichten tot maximaal 100 MB groot.

Schaf je een nieuwe smartphone of tablet aan, dan kun je de geschiedenis handmatig overzetten. De app heeft vanzelfsprekend uitgebreide privacy-stellingen, waaronder de optie om oproepen om te leiden en tweestapsverificatie.

Met Signal kun je eigenlijk alles wat ook met WhatsApp kan.

TELEGRAM
Telegram (officieel Telegram Messenger) heeft al een roerige geschiedenis achter de rug sinds de app in 2013 startte. De Russische broers Pavel en Nikolaj Durov bouwden Telegram, waarbij Pavel vanuit Italië, waar hij woonde, de marketing en financiering regelde en Nikolaj in Sint-Petersburg de techniek voor zijn rekening nam. De broers waren eerder de oprichters van VKontakte, een Russische tegenhanger van Facebook, maar kwamen in botsing met de autoriteiten toen die meer controle over dat platform opeiste. En omdat een opensource berichtenapp als Telegram die het van privacy moet hebben, in Rusland niet zou kunnen gedijen, week Telegram in 2014 uit naar het westen. Na enkele omzwervingen huist het bedrijf op dit moment in Dubai.

Telegram is er voor Android en iOS, er is een desktopversie voor Windows, Mac en Linux en er is ook een web-based variant. Je kunt Telegram op alle apparaten tegelijk gebruiken, synchronisatie gaat via een toegestuurde code. Als je de inlog op een ander apparaat dan je smartphone niet vertrouwt, kun je die sessie op afstand afbreken.

Verdienmodel                                              
Telegram is gratis en zal volgens de makers voor gebruikers ook altijd gratis blijven. Omdat met de groei van de app de (server)kosten ook navenant stijgen, komt Telegram in de loop van dit jaar met een verdienmodel gericht op zakelijke klanten, die zullen kunnen adverteren op verschillende portals van het bedrijf. De chat zelf blijft advertentievrij, beloven de makers.

De app heeft aan aantal reuzesprongen gemaakt in zijn groei, de eerste was de overname van WhatsApp door Facebook. Maar ook verzet tegen aantasting van de privacyregels in Zuid-Korea en de recente protesten en opstand in Hong Kong hebben Telegram groot gemaakt. Inmiddels claimt de app meer dan een half miljard gebruikers.

Encryptie
Na installatie van de app, kun je ervoor kiezen om je adressenboek vrij te geven of niet. De encryptie is bij Telegram anders geregeld dan bij Signal. De uitwisseling van berichten loopt via de Telegram-servers en waar die verbinding wél versleuteld is, zijn de berichten dat standaard zelf níet. Je kunt met individuele contacten echter een ‘Geheime chat starten’ en in dat geval worden de berichten wel end-to-end versleuteld. De encryptiemethode is anders dan die van Signal, maar Telegram beweert dat deze net zo goed is en gecontroleerd kan worden, ook op GitHub. Overigens is alleen de app-software openbaar, de server-software niet. En de geheime chat werkt alleen in 1-op-1-gesprekken, niet in groep-chats.

Telegram heeft wel een aantal andere opties die nogal ‘guerrilla’ overkomen. Zo kun je een timer instellen, waarna berichten zichzelf al na enkele seconden kunnen vernietigen, ook bij de ontvangende partij. Bovendien zeggen de makers aan een optie te werken om het maken van screenshots van geheime berichten te blokkeren. Een andere is de optie om het account zichzelf te laten opheffen, compleet met verwijdering van alle inhoud, na een instelbare afwezigheidsduur. Bovendien kun je je telefoonnummer verbergen voor ontvangers van je berichten.

Gebruik 
Telegram lijkt behoorlijk op WhatsApp, inclusief donkere modus en allerlei mogelijkheden om het uiterlijk aan te passen. Ook het chatvenster is haast identiek aan dat van WhatsApp. Groep-chats zijn mogelijk tot 200.000 gebruikers, dus hele volksstammen kunnen in één keer gemobiliseerd worden. Bijlagen tot maximaal 2 GB kunnen worden meegestuurd. De chatgeschiedenis wordt gesynchroniseerd op elk apparaat waarmee je Telegram opent, anders dan bij Signal. Een ander groot verschil is dat Telegram het gebruik van ‘bots’ toestaat. Ontwikkelaars kunnen API’s bouwen voor Telegram, waardoor je als gebruiker de app ook kunt gebruiken om betalingen te doen, RSS-feeds te ontvangen of spelletjes te spelen.

CONCLUSIE
Zoek je een advertentievrij en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, dan zijn zowel Signal als Telegram erg interessant. Signal lijkt sterker in de basisfunctionaliteit: een betrouwbare en veilige manier om berichten uit te kunnen wisselen, zonder dat er iemand meekijkt. Telegram doet dat ook en biedt een rijkere app-omgeving, maar werkt niet standaard met end-to-end versleuteling en in groepen helemaal niet.

Uiteraard geldt voor elke WhatsApp-concurrent dat het gebruik ervan net zo succesvol of beperkt is als dat er contactpersonen in de app zitten. Maar het kan ook slechts een kwestie van tijd zijn voordat vrienden en familie ook ‘over’ zijn.

Bron: HCC Gepubliceerd: di 19 januari 2021 Redacteur: Arno Beuken